Η πρόσφατη κυβερνητική κρίση κατέληξε στην ιστορική αναγκαιότητα του σχηματισμού δικομματικής κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, εμφανίζοντας την οξύμωρη κατάσταση δύο κομμάτων που διαθέτουν το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τη σημερινή κατάσταση, να καλούνται να εγγυηθούν σταθερότητα και ανάκαμψη στο πλαίσιο μίας συλλογικής αγόγγυστης προσπάθειας.
Πράγματι, τα δύο μεγάλα κόμματα παρέβλεψαν κακοφορμισμένες καταστάσεις, εξέθρεψαν τη γραφειοκρατία ή ενίσχυσαν «ρουσφετολογικά» καθεστώτα, όμως σε αυτά οφείλεται εν πολλοίς μία ώριμη και συνεχώς αυξανόμενης συμμετοχής δημοκρατία, που πριν από 30 χρόνια φάνταζε ακόμη ζητούμενο.
Σίγουρα, σε μία ιδιότυπη ταύτιση με τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ απειλείται και από τα δεξιά του και από τα αριστερά του. Όμως η μόνη ταύτιση υπάρχει στο επίπεδο της εθνικής αναγκαιότητας η χώρα να κυβερνηθεί, να διαπραγματευθεί με τους εταίρους της, να ορθοποδήσει σταδιακά. Σήμερα, με την καθημερινότητα να πολιορκείται με ένα σύνολο αναφορών σε μέτρα, περικοπές και απολύσεις, με την κοινωνία να αναμένει με αγωνία την επόμενη αποστροφή της κυβέρνησης, που συνήθως επιλέγει λύσεις δημοσιονομικού χαρακτήρα, η αναφορά στην προοπτική της χώρας φαντάζει συζήτηση περιθωρίου. Και δυστυχώς αυτό είναι το μεγάλο σφάλμα μας.
Η προοδευτική έκφραση δεν μπορεί να θυσιάζεται ή να παρακάμπτεται από τις εξελίξεις. Οφείλει να αποτελεί το βασικό συστατικό της αποστολής της κυβέρνησης, και το ειδοποιό διαφοροποιό χαρακτηριστικό του ΠΑΣΟΚ, σε δύο βασικές κατευθύνσεις: (Α) στην κατεύθυνση της πολιτικής προγραμματικής συμφωνίας που διέπει την κυβερνητική λειτουργία και (Β) σε θεσμικής κατεύθυνσης αλλαγές που υπηρετούν τον παραπάνω στόχο. Και φυσικά δεν αρκούν αναφορές πολιτικού λόγου, γιατί όσο επίπλαστο είναι το «δεσμεύομαι», τόσο εύθραυστο είναι στην επίκληση «εθνικής αναγκαιότητας».
Έστω και ψιθυριστά, το ΠΑΣΟΚ σήμερα δομεί τη συζήτηση στα εξής:
Στα ζητήματα αξιοκρατίας, ευθύνης, προγραμματισμού και οργάνωσης και δημιουργίας.
Με την παρέμβαση του ΠΑΣΟΚ αποφεύχθησαν οι οριζόντιας λογικής απολύσεις. Το κομματικό ρουσφέτι της περιόδου 2004-2009, οποιασδήποτε απόχρωσης, δεν μπορεί να έχει ίδια αντιμετώπιση με το στέλεχος του δημοσίου που προήλθε από διαδικασίες αδιάβλητες και αντικειμενικές. Και ακριβώς αυτοί που γιγάντωσαν το χρέος και το έλλειμμα εκείνη την περίοδο, δεν μπορούν να αποτελούν τη λύση στο σήμερα.